Haal 300 miljoen euro uit de elektriciteitsfactuur, richt een klimaatinnovatiefonds op, maak groene energieproductie voor iedereen toegankelijk, zorg voor een gelijk speelveld voor onze staal-, aluminium- en cementindustrie, vergroen de bedrijfswagens en verlaag de btw op sloop- en hernieuwbouw. Het zijn slechts enkele van de afspraken die de leden van Open Vld goedkeurden op de eerste van drie liberale congresdagen in aanloop naar de verkiezingen van 26 mei. “We moeten de lat hoger leggen om onze klimaatdoelstellingen te halen. Dat doen we niet met groene dromen maar met een blauw businessplan. Daarom legt Open Vld 10 haalbare en betaalbare maatregelen op tafel voor de komende vijf jaar”, zegt voorzitter Rutten. “We willen burgers en bedrijven stimuleren, niet belasten of betuttelen.”
Het gaat goed met ons land. We zijn trots op wat we de laatste jaren hebben bereikt. Maar we staan nog voor belangrijke uitdagingen. “Open Vld heeft de ambitie om het de volgende jaren, stap voor stap, nog beter te doen. Samen met en voor alle doeners van ons land. Die ambitie willen we in ons verkiezingsprogramma voor 26 mei heel concreet maken. We zetten ze om in duidelijke afspraken: wat mag ons land van Open Vld verwachten wanneer wij opnieuw mee besturen? Waar willen wij voor vechten?”, zegt Gwendolyn Rutten. Open Vld maakt deze afspraken samen met haar leden tijdens drie congresdagen.
De eerste dag in Thor Central te Genk stond in het teken van klimaat, energie en mobiliteit. Experts Matthias Bienstman (Bond Beter Leefmilieu) en professor Ronnie Belmans (Energyville) schetsten de uitdaging en inspireerden de liberalen, waarna het debat losbarstte over 10 concrete afspraken.
“Er is al een hele weg afgelegd, maar we hebben meer ambitie nodig om de klimaatdoelstellingen te behalen en om de omslag naar duurzame energie te maken”, zegt Rutten. “We hebben daarvoor geen groene dromen nodig, wel een blauw business plan. Open Vld legt vandaag 10 concrete afspraken op tafel. Het zijn haalbare en concrete maatregelen die we de komende vijf jaar kunnen nemen. Maatregelen die een echt verschil zullen maken. Maatregelen die goed zijn voor de portefeuille van de mensen én voor het klimaat. Zo nemen we iedereen mee: burgers, bedrijven en overheden. Open Vld heeft de afgelopen jaren al bewezen dat dit kan. Wij kiezen voor de wortel, niet voor de stok. Wij willen mensen stimuleren, niet belasten of betuttelen.”
1. De Noordzee als energiebron
Vandaag zorgen de windmolens op zee voor 1,2GW energieproductie. “Tegen 2026 drijven we dit op naar 4GW en dat zonder subsidies. Vanaf dan voorzien de offshore windmolenparken 20% van de totale stroombehoefte. Dit is even veel als het totale elektriciteitsverbruik van alle Belgische gezinnen”, zegt Bart Tommelein. Op de Noordzee willen we ook getijden- en golfslagenergie opwekken. “We installeren waterstofcentrales die op momenten van overproductie de geproduceerde windenergie kunnen omzetten in waterstof en dus opslaan.”
2. Meer hernieuwbare energie en kernuitstap in 2025
We houden vast aan de afgesproken sluiting van de bestaande kerncentrales in 2025. Tommelein: “De huidige generatie centrales zijn immers onbetrouwbaar en zadelen ons op met kernafval. De uitstap zorgt voor duidelijkheid en de nodige investeringszekerheid voor alternatieven. We drijven de hernieuwbare productie verder op en zorgen voor flexibele (gas)centrales om die groene energie aan te vullen. Professor Belmans verzekert dat de stroomvoorziening gegarandeerd en de prijs onder controle blijft.”
3. Iedereen kan investeren in zonne-energie via zonnedelen
Momenteel hebben we in Vlaanderen 2,8GW aan capaciteit zonne-energie en daarmee scoren we de zilveren medaille in Europa. Als we alle geschikte daken voorzien van panelen zouden we een capaciteit van 57GW halen. “Er is dus nog veel onbenut potentieel. Omdat niet iedereen de investering in zonnepanelen aankan, moeten alle lokale overheden de geschikte daken van hun publieke gebouwen openstellen voor zonnedelen, waarbij je als burger met een kleine investering een mooi rendement kan halen. Eenzelfde principe wordt doorgetrokken naar publieke locaties voor windmolens”, zegt Tommelein. Voor particulieren maken we het mogelijk om via ‘local energy communities’ op wijkniveau samen te investeren in hernieuwbare energie.
4. 100 miljoen euro voor Vlaams klimaatinnovatiefonds
We creëren een Vlaams innovatiefonds dat zich specifiek toelegt op nieuwe technologie en proefprojecten in kader van nieuwe energievormen, carbon capture & utilisation, recyclage en nieuwe grondstoffen… Lydia Peeters: “Vlaanderen is een kenniseconomie en door sterk in te zetten op innovatie creëren we niet alleen jobs maar lossen we ook het klimaatprobleem op. De resultaten van dit onderzoek kunnen we dan verkopen aan het buitenland. Vlaanderen voorziet minstens 100 miljoen in het fonds en tegen elke euro die Vlaanderen investeert staat minstens een euro van private investeerders. Zo werkt het fonds als hefboom voor onderzoek.”
5. BTW op sloop en hernieuwbouw daalt naar 6%
Onze gebouwen zijn goed voor maar liefst 30% van de niet-verhandelbare CO2-uitstoot. “Dat komt omdat ons woningpatrimonium relatief oud is. Verdere investeringen in renovatie dringen zich dan ook op”, zegt Peeters. Dat kan vandaag al aan 6% BTW. “Maar soms is het beter om een oud gebouw te slopen en een nieuwe energiezuinige woning te bouwen. Daar betaal je vandaag 21% BTW op en wij stellen voor dit tarief ook naar 6% te verlagen.” Ook voor energiezuinige investeringen in een gewone nieuwbouw (zoals een warmtepomp of zonnepanelen) verlagen we het BTW-tarief.
6. Zuiver de elektriciteitsfactuur uit
De elektriciteitsfactuur telt heel wat belastingen en tarieven die er niet in thuis horen. Denk bijvoorbeeld aan de kosten voor straatverlichting, de financiering van sociale tarieven en OCMW’s, maar ook isolatiepremies. Tommelein: “We willen de elektriciteitsfactuur uitzuiveren en 300 miljoen euro schrappen. Dat komt neer op een jaarlijkse factuurdaling van 80 à 100 euro voor de gemiddelde verbruiker. Algemeen beleid financieren we immers best met algemene middelen.” Er moet ook één nettarief komen nu de netbeheerders zijn gefusioneerd. “Gedaan dus met grote regionale prijsverschillen.”
7. CO2-vignet voor niet-Europese onduurzame producten
Onze Europese zware industrie doet grote inspanningen om haar CO2 impact te verlagen. “Per ton Belgisch staal wordt 30% minder CO2 uitgestoten dan in een niet-Europese fabriek. Een goede zaak, maar wanneer de Europese productiekost stijgt, worden er goedkopere maar minder duurzame alternatieven ingevoerd”, zegt Willem-Frederik Schiltz. “Daarom pleiten we voor een Europees CO2-vignet voor niet-duurzame import van staal, aluminium en cement, te betalen door de firma die deze niet-duurzame producten naar Europa wil exporteren. “We zorgen zo voor een gelijker speelveld en zetten onze Europese marktmacht in om duurzaamheid en CO2-reductie op wereldniveau af te dwingen.”
8. Zero-emissie bedrijfswagenpark
De Belgische wagen is gemiddeld 9 jaar en er rijden amper 10.000 elektrische wagens rond. “Om de uitstoot van het personenvervoer snel te verlagen, moeten we het bedrijfswagenpark gebruiken als hefboom. Dat zijn immers de tweedehandswagens van morgen”, zegt Peeters. “We stellen voor om het parafiscale en fiscale voordeel stapsgewijs uit te laten doven tegen ten laatste 2028 voor wagens die CO2 uitstoten. Het volledige voordeel wordt vanaf 2023 enkel nog toegekend aan zero-emissie wagens.” De overheid geeft het goede voorbeeld en koopt vanaf 2021 enkel nog bussen zonder uitstoot. We passen voor het botweg afschaffen van het bedrijfswagensysteem: “Dat zou een inbraak op het loon van mensen zijn en velen van hen zullen dan alsnog een wagen aanschaffen die hoogstwaarschijnlijk CO2 uitstoot.”
9. Beter en goedkoper openbaar vervoer
Om van collectief vervoer een aantrekkelijk alternatief te maken, zorgen we voor zo min mogelijk overstappen en een zo kort mogelijke reistijd. Schiltz: “Op het kernnet tussen grotere steden rijden er 24u op 24u treinen en bussen. Tussen 1 en 5u blijft er minstens 1 trein en bus per uur rijden. Kleinere bus- en treinstations dienen als aanvoerlijnen naar de grotere hubs van het kernnet.” De overheid bepaalt het minimumaanbod en private spelers krijgen ook de kans om mee te dingen voor de exploitatie van een deel van het aanbod. “We zetten in op deelmobiliteit zoals fietsen, wagens of steps om ‘the last mile’ naar de bestemming te overbruggen.” Voor scholieren en studenten maken we het openbaar vervoer fors goedkoper.
10. Transparante klimaatbegroting
“Met een klimaatbegroting kunnen de regeringen transparant en duidelijk aantonen welke kost en impact klimaatmaatregelen hebben”, zegt Schiltz. “Zo maken we een einde aan verdoken belastingen waarvan het onduidelijk is hoe ze bijdragen tot het tegengaan van de klimaatverandering en geven we duidelijkheid of en hoe elke klimaatinspanning zichzelf terugverdient. Op die manier objectiveren we het beleid, kunnen we de effecten meten, op lange termijn werken en bijsturen indien nodig.
11. Bijkomende afspraken
De partijleden brachten ook bijkomende afspraken aan die werden besproken en goedgekeurd op het congres. Zo willen we evolueren naar een netwerk van lokale energiegemeenschappen met productie en opslag. We willen van Vlaanderen de fietsregio van Europa maken door de versnelde afwerking van fietssnelwegen en bijkomende investeringen in fietsinfrastructuur zoals gescheiden fietspaden en stallingen.