Het Vlaams Parlement vraagt een grotere en duidelijkere rol voor Vlaanderen op het vlak van Europees en buitenlands beleid. Daartoe moeten onder meer enkele samenwerkingsakkoorden tussen de deelstaten en de federale overheid – eindelijk – geactualiseerd worden. “Enkel op die manier kan Vlaanderen zijn grondwettelijke bevoegdheden terdege uitoefenen”, aldus Karl Vanlouwe (N-VA), Karin Brouwers (CD&V) en Bart Tommelein (Open Vld). Zij namen het initiatief voor een voorstel van resolutie.
De resolutie vraagt de Vlaamse Regering om bij de federale overheid aan te dringen op de actualisering van een kaderakkoord en twee samenwerkingsakkoorden die het statuut van de deelstatelijke diplomaten en de rol van de Belgische deelstaten bij de EU en andere internationale organisaties bepalen. Conform het “in foro interno, in foro externo” beginsel zijn de deelstaten immers bevoegd om ook internationaal op te treden wat betreft hun interne materiële bevoegdheden, zoals onderwijs of leefmilieu.
Die (complexe) externe vertegenwoordiging is momenteel vastgelegd in akkoorden tussen de federale overheid en de deelstaten die bijna dertig jaar oud zijn en dateren uit 1994 en 1995. “Door opeenvolgende staatshervormingen en internationale en Europese verdragswijzigingen zijn die akkoorden gedateerd en totaal niet meer aangepast aan de interne Belgische bevoegdheidsverdeling, laat staan aan de veranderende realiteit in de EU en andere internationale organisaties”, aldus Vlaams Parlementslid Karl Vanlouwe (N-VA). Hierdoor worden de deelstaten op Europees of internationaal niveau soms vertegenwoordigd door federale diplomaten, ook al gaat het om deelstatelijke bevoegdheden.
Het is daarom hoog tijd om paal en perk te stellen aan die anomalieën. Het Vlaams Parlement herinnert daarbij aan het Vlaams Regeerakkoord dat een “snelle en volledige herziening” van de samenwerkingsakkoorden inzake het buitenlands beleid vooropstelt. Ook in het federaal regeerakkoord wordt een actualisering vooropgesteld.
“België wordt voorzitter van de Raad van de Europese Unie tijdens het eerste semester van 2024. Op dat ogenblik worden de huidige samenwerkingsakkoorden dertig jaar. Het zou een mooi signaal zijn dat ons land er tegen dan in slaagt om de verouderde akkoorden eindelijk aan te passen”, zegt Vlaams Parlementslid Karin Brouwers (CD&V).
Een actualisering van de huidige akkoorden moet ervoor zorgen dat Vlaanderen vaker vertegenwoordigd is aan de Europese tafel. Een opwaardering van het diplomatiek statuut van de Vlaamse vertegenwoordigers moet ertoe leiden dat zij hun rol ten volle kunnen spelen in het buitenland, bijvoorbeeld om maximaal investeringen in Vlaanderen aan te trekken.
Vlaams Parlementslid Bart Tommelein (Open Vld): “De Europese Unie en de internationale instellingen spelen een steeds belangrijkere rol in tal van bevoegdheidsdomeinen. Vlaanderen moet als regio met eigen bevoegdheden actief kunnen deelnemen aan de totstandkoming van dat Europese en internationale beleid. De hernieuwde afspraken die we met de federale en andere overheden willen maken, leiden tot minder verkokering van ons internationaal optreden. Ze dragen bij aan het versterken van onze slagkracht op het Europees en internationaal forum, en dit in het belang van de Vlamingen en onze bedrijven.”