Bron: De Standaard
Wat is dat nu weer: fiscale en sociale fraude splitsen?
’Er zijn gelijkenissen, maar beide fraudevormen volgen een andere logica. Die splitsing is goed en levert geen probleem op. Zeker niet als we samenwerken. Bovendien kennen Elke Sleurs (N-VA), die de fiscale fraude zal aanpakken, en ikzelf elkaar al zeer lang.’
Er staat meer in het regeerakkoord over sociale fraude dan over sociaal beleid.
‘Er zijn daarover inderdaad veel en duidelijke afspraken gemaakt.’
De eerste staatssecretaris voor Fraudebestrijding, Carl Devlies, was christendemocraat. De tweede, John Crombez, was socialist en schoot op fiscale fraudeurs. U bent liberaal, u zal jagen op kleine fraudeurs.
‘Ik erken de verdiensten van mijn voorgangers. En ik verzeker iedereen: ik wil géén heksenjacht. Preventie – fraude voorkomen – is mijn motto. Ook hier gaat het om goesting, hét liberale woord: de goesting om te frauderen moet weg. Begin er niet meer aan, is de boodschap: het hek is dicht!
‘Tweede boodschap: sociale fraude is wel degelijk een misdrijf. Vroeger leek fiscale fraude dat ook nauwelijks. Herinner u de couponnetjes die men ging knippen in Luxemburg, waarna men vergat ze aan te geven. Dat kan vandaag niet meer. Over sociale fraude doet men soms nog vergoelijkend. Ten onrechte: elke gefraudeerde euro is betaald door iemand anders die te goeder trouw is.’
Technologie helpt: de witte kassa in de horeca bijvoorbeeld.
‘Die zullen fraude bijna onmogelijk maken. De sector vraagt er nu zelf om. Al vindt hij dat nog niet alle voorwaarden vervuld zijn: flexibele arbeidsuren, de overurenregeling… Tegen eind dit jaar moet iedereen zo’n kassa laten registreren. Begin 2016 moet ze overal werken. Dat zal nog veel overleg vergen. Onder meer over de flexi-jobs. De principes ervan staan in het regeerakkoord: iedereen die elders een stabiele job heeft, mag onbeperkt bijverdienen in de horeca en van wat hij daar verdient, gaat slechts 25 procent sociale bijdragen af en zijn er geen fiscale afhoudingen. Als het in de horeca lukt, proberen we die jobs uit te breiden naar elke sector die arbeidsintensief is en tijdelijke pieken kent.’
Veel fraude is internationaal. Uw voorganger liep storm tegen de detacheringen.
‘Hij poogde de zwakten in de Europese regels op te vangen met nationale regels. Europa zal dat wellicht niet pikken. Vrijwel zeker komt er in december een veroordeling. We mogen gewoon niet zeggen dat we geen rekening houden met het Europese A1-formulier dat zegt dat de betrokkene in eigen land is ingeschreven en dat enkel de inspectie van dat land bevoegd is. We zullen een andere oplossing moeten bedenken, want de gedetacheerden ontwrichten sectoren zoals de bouw en het transport.’
Kan eurocommissaris van Werk Marianne Thyssen helpen?
‘Ja, maar het Beneluxparlement ook. Europa in beweging krijgen, is niet simpel. Laat ons kleiner beginnen met de Benelux. Misschien doen andere kleine landengroepen – zoals in Scandinavië – ook mee en krijgen we de zaak zo op dreef. Destijds hebben we de strijd tegen de fiscale fraude ook op die manier op gang gebracht. Ik zit in dat Beneluxparlement en ben er zelfs voorzitter van geweest. Partijgenoot Luc Willems is er adjunct-secretaris-generaal. De drie Beneluxlanden hebben ook elk een liberale premier: Xavier Bettel in Luxemburg, Mark Rutte in Nederland en Charles Michel hier. Dat helpt ook.’
En Marianne Thyssen dan?
‘De eurocommissaris kan natuurlijk ook helpen. Zij heeft net haar eerste werkdag achter de rug. Ik ben ook nog aan mijn eerste dagen bezig. We zullen elkaar spoedig ontmoeten. We moeten een oplossing vinden voor die detachering.’
‘Ook voor nieuwe vormen van fraude. In sommige landen is verandering van identiteit een makkie. In Roemenië kost dat 10 of 15 euro. Uitkeringsfraude wordt dan hypergemakkelijk.’
Strijd tegen uitkeringsfraude treft meestal de kleine man.
‘Onderschat niet het belang van de maffia’s daarin. Kijk naar de C4-fraude die uw krant uitbracht destijds: de verkoop van valse documenten om sociale uitkeringen te bekomen. Maar ook voor die fraude mikken we op preventie. Het terugvorderen van onterecht toegekende uitkeringen gaat moeizaam: een kei valt moeilijk te stropen. Het combineren van databanken om fraude te voorkomen is efficiënter.’
Je kunt moeilijker aantonen dat dat 50 miljoen oplevert.
‘Klopt. Maar het is wel efficiënt. In Nederland heeft men de domiciliefraude – een vals adres opgeven om een hogere uitkering te krijgen – aangepakt door de gegevens te kruisen met die van het energieverbruik. Zo doken de valse woonadressen op. Dat leverde 110.000 mogelijke fraudegevallen op. Ik wil dit hier ook toepasssen.’
Daarom moest u ook de bevoegdheid privacy hebben?
‘Het is wel handig die te combineren.’
Is dat geen belangenvermenging? U kan de privacybescherming onderdrukken om beter te scoren voor fraudebestrijding.
‘Ik steun op autonome administraties daarvoor. Ik laat ze allebei hun werk doen. Vroeger zat privacybescherming bij Justitie, toen kraaide geen haan over belangenvermenging. Iets anders is dat er altijd een spanningsveld zal bestaan tussen security en privacy.’
U droomt van technologie.
‘Er worden technieken ontwikkeld die toelaten bij een controle in één oogopslag te zien of wie aanwezig is, er ook mag zijn. De technologie gaat razendsnel. Bij de verkiezingen van 2010 bestond de iPad nog niet. Toen we 541 dagen later een regering hadden, liepen de politici al rond met een iPad van de tweede generatie.’
Er is de arbeidsinspectie, de sociale inspectie en de inspecties van de RSZ, de RVA en het Riziv. Zal u ze fuseren?
‘Ze werken samen – mijn eigen dienst, SIOD, stuurt ze aan – en ze zullen dit nog meer doen. Fusies sluit ik niet a priori uit: dat moet ik verder onderzoeken en met hen bespreken. Gun me wat tijd: ik ben hier amper een paar dagen.’
‘Ik hoor net van de inspectie van Financiën dat de bevriezing van het overheidspersoneel niet geldt voor de sociale inspectiediensten. Een wijze beslissing. Die hebben een duidelijk terugverdieneffect. De digitalisering van hun werk moet toenemen. En digitalisering gaat gewoonlijk gepaard met vereenvoudiging.’
Gewoonlijk. Niet in België. Hier is de digitalisering in de sociale zekerheid vroeg ingevoerd met de belofte dat men niets zou veranderen.
‘Er is hier nu een staatssecretaris die het voortaan eenvoudiger wil.’
De regeerverklaring spreekt van een actieplan sociale fraude.
‘Ik start verschillende werven op. Er is nog veel overleg nodig. Met de administratie, met de inspecties, met Europa, met de Benelux.’
De sociale partners heeft u niet vernoemd.
‘Hm, dat klopt. Maar ook met hen zal ik samenwerken. De beste ideeën vind je vaak op de werkvloer zelf. Fraude bestrijden in bedrijfstakken doe je door met hen protocols af te sluiten.’