Bart Tommelein komt net van de ministerraad en blaakt van zelfvertrouwen. De minister die zijn nek uitstak over de deal met de Chinezen, lijkt te hebben gegokt en gewonnen. ‘Ik kan mij inbeelden dat niet iedereen gelukkig was met mijn demarche. Lastig voor de mensen die jarenlang aan de deal werkten. Nu zijn sommigen kwaad dat ik die brief van de Staatsveiligheid niet in mijn schuif heb laten liggen tot alles beklonken was. Maar wat moest ik doen? Ik maakte me zorgen. Ik zou pas een slechte minister geweest zijn als ik die bezorgdheden niet kenbaar had gemaakt. Het dossier zou vroeg of laat toch op mijn tafel beland zijn.’
Als een minister dat soort bezorgdheden uit, weet hij dat de poppen aan het dansen gaan.
‘Dat is zo. Maar dit was een slecht verhaal aan het worden. Veel lokale mandatarissen begonnen te twijfelen. Kennelijk hadden ze een beslissing genomen zonder alle elementen van het dossier te kennen. Ikzelf ook, dat geef ik toe. Ik kreeg op 31 mei een telefoon van Geert Versnick, onze bestuurder in het strategisch comité van Eandis, die me liet weten dat de Chinezen zouden instappen in het kapitaal. De volgende dag stond het in de kranten. Ik heb daar verder niets mee gedaan, zoals de meeste lokale politici die moesten stemmen.’
Het komt toch belabberd over om eerst voor de deal te stemmen in de Oostendse gemeenteraad, en dan als minister de bocht te maken en aan de alarmbel te trekken?
‘U noemt dat een bocht, ik vind het een complement dat ik opensta voor nieuwe elementen. Het kan niet dat anderen die signalen niet gehoord hebben. Maar ze deden koppig door. Zo zit ik niet in elkaar. Als er nieuwe argumenten komen in een dossier, mag je toch wel van mening veranderen, zeker? Wist ik veel dat Antwerpen de voorwaarde had bedongen om te kunnen uitstappen.’
Is het niet merkwaardig dat politici over zo een belangrijk dossier stemmen zonder goed te weten waarover het gaat?
‘Misschien wel. Het is complexe materie. Bovendien helpt het niet dat de politici in de raad van bestuur van Eandis verschillende petjes op hebben: ze zijn lokale politici, vertegenwoordigers van hun partij én bestuurders die het belang van dat bedrijf voor ogen hebben. Zij wilden vooral doorzetten en de eindmeet halen. Ondertussen begon het debat te lopen, en hadden sommige gemeenten al gestemd en andere niet. Waardoor je situaties kreeg waarbij partijen in de ene gemeente voor stemden, en in de andere tegen. Het lijkt me verstandig dit soort debat in de toekomst op voorhand te voeren. Voor u zit een minister die niet van achterkamertjespolitiek houdt.’
De politiek heeft in deze saga wel een bijzonder slechte beurt gemaakt.
‘Ach. Het is zo goedkoop alle schuld af te schuiven op de politiek. Je wilt niet weten wat voor saga’s je meemaakt in voetbalclubs of bedrijven. Politici zijn ook maar mensen.’
Er is de hele week gediscussieerd over het al dan niet in zee gaan met de Chinezen, terwijl het juridische fundament van die deal op los zand was gebaseerd.
‘Ik geef toe: men had beter eerst Eandis gefusioneerd vooraleer men met een private partner aan tafel was gaan zitten. Ik ben voor die fusie. Maar dat kan niet als één maatschappij zegt: wij willen lagere tarieven dan de rest. Gaan de anderen daar dan voor opdraaien? Als Vlaams minister wil ik de factuur overál in Vlaanderen naar omlaag.’
U was bezorgd, zegt u. Bent u bang van de Chinezen?
(lacht) ‘Ik ben nooit bang, van niemand. Maar er klopte iets niet. State Grid legde 830 miljoen op tafel, terwijl maar 400 miljoen nodig was om de balansstructuur weer in evenwicht te brengen. Dat geld diende niet eens om te investeren, maar om de kredietwaardigheid niet in het gedrang te brengen. Ondertussen wist ik dat Antwerpen een stok achter de deur had om er weer uit te stappen. En begonnen de Vlamingen zich af te vragen waarom een Chinees staatsbedrijf wel in Eandis mocht stappen, maar zij niet…’
U doet nu alsof het ‘gele gevaar’ irrelevant was in dit verhaal. Daarover ging het toch de hele tijd?
‘Die bezorgdheid kwam boven op de rest. Ik ben een globalist, zaken doen met de Chinezen is geen probleem. Maar moet je een communistisch staatsbedrijf toelaten tot ons strategisch netwerk, waarbij ze toegang krijgen tot de gebruikersdata? Dat denk ik niet.’
Ondertussen zitten we wel met een probleem. Chinezen lijden niet graag gezichtsverlies. Iemand zal dit moeten gaan uitleggen.
‘Ik ben daar redelijk gerust in. Ik heb hierover gepraat met premier Michel, die binnenkort naar China reist. Hij denkt niet dat dit een invloed zal hebben op onze handelsrelaties. Geloven we echt dat de Chinezen ons land links laten liggen wegens één afgesprongen deal?’
Hoe moet het nu verder met Eandis?
‘Ik verwacht dat de gemeenten maandag de beslissing over de instap van State Grid gaan opschorten. De fusie van de gewestelijke distributiemaatschappijen is voor mij belangrijk. Ik heb nood aan een goed gestructureerde energiemarkt waar we de omschakeling kunnen doen van centrale naar lokale energieproductie. De regering gaat nu op zoek naar andere opties zoals een beursgang of de instap van coöperatieve vennootschappen.’
Die opties hebben op tafel gelegen, maar werden weggevaagd omdat ze wettelijk niet mogelijk waren of te weinig geld opbrachten.
‘De beursgang is geblokkeerd omdat het decreet dat niet toelaat. Maar er is een nieuw engagement om dat te bespreken. We kunnen ook denken aan gemengde formules waarbij je een deel naar de beurs brengt en tegelijk zorgt voor een stevige verankering.’
Johan Vande Lanotte zei: ‘We kunnen met zes gewestelijke maatschappijen de fusie doorvoeren. Antwerpen moet zijn plan maar trekken.’
‘Ik vind dat nogal populistisch. Het is niet slim om een Vlaams distributiebedrijf te vormen zonder de grootste Vlaamse stad. Maar we moeten wel vooruit. Een overkoepelend distributiebedrijf met lokale smart grids waar steden een gemeenten grotendeels in hun eigen energievoorziening voorzien. Dat is de toekomst. We gaan die energieomslag niet vertragen omwille van Antwerpen. Wat gaat voor? Het Antwerpse belang, of het algemeen belang van Vlaanderen?’
U bent behalve Energieminister ook minister van Begroting. Die bleek toch niet zo sluitend. U wilde Oosterweel buiten de begroting houden, maar dat mag niet van Europees commissaris Marianne Thyssen.
‘Dat doen we niet. We houden Oosterweel buiten de begrotingsdoelstelling om een evenwicht te bereiken, dat is iets anders. We gaan met het federale niveau en de gewesten praten over hoe we de inspanningen verdelen. Europa kan een groter tekort toestaan als je het om noodzakelijke investeringen gaat.’
Gaat dat passeren, denkt u?
‘Waarom niet? Het alternatief is dat we die 3,5 miljard helemaal inbrengen in onze evenwichtsdoelstelling. Dan moet ik een derde van het budget wegsnijden op Welzijn of Onderwijs, mijn grootste posten. Dat zou een sociaal bloedbad betekenen. Trouwens: Europa zegt dat we moeten investeren in grote infrastructuurprojecten. Dat ze mij dan ook eens zeggen hoe we dat moeten financieren.’
U schuift het in de nek van de federale staat.
‘Inderdaad, en ik onderhandel daarover met de premier. Michel wil met de gewesten een investeringspact afsluiten, want zelf heeft hij geen bevoegdheid over openbare werken, mobiliteit en energie. Oosterweel is van strategisch belang voor de hele regio. Dit valt te verdedigen tegenover de Europese Commissie.’
One thought on ““Ik ben niet bang van de Chinezen””
Bart Laat een nieuwe wind waaien. Hij vertrekt vanuit ons eigen kunnen en niet vanuit het negatieve doe zo verder. Het is duidelijk dat Maggie en Bart de juiste weg aan het bewandelen zijn beide halen succes na succes binnen