De Tijd – Jasper D’Hoore | Het aantal gedetacheerde buitenlandse werknemers in ons land is verdubbeld in zes jaar tijd. Ze worden vaak ingezet om Belgische werknemers te vervangen omdat ze goedkoper zijn.
Het aantal gedetacheerde buitenlandse werkkrachten in ons land is vorig jaar voor het eerst boven 200.000 gestegen. Met 217.589 gedetacheerde werknemers en zelfstandigen die in 2015 minstens één dag in België aan de slag waren, ligt hun aantal 13 procent hoger dan in 2014. Tegenover 2009 is hun aantal zelfs verdubbeld, blijkt uit cijfers van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ).
Gedetacheerde werknemers of zelfstandigen komen voor een beperkte periode in België werken. Bij hun aanwerving moeten de Belgische loon- en arbeidsvoorwaarden worden gerespecteerd. De socialezekerheidsbijdragen die boven op het brutoloon worden betaald, moeten worden betaald in het thuisland van de gedetacheerde.
In de meeste gevallen gaat het over Oost- of Zuid-Europese arbeidskrachten, wat meteen de belangrijkste verklaring biedt voor de forse stijging. Zeker in Oost-Europa liggen de tarieven voor de sociale bijdragen een pak lager dan in ons land. Volgens schattingen van de werkgeversorganisatie Confederatie Bouw zijn gedetacheerde Poolse werknemers tot 10 euro per uur goedkoper dan Belgen. Bulgaren zijn tot 6,60 euro goedkoper, Portugezen bijna 5 euro.
Als er fraude wordt gepleegd, worden de verschillen nog veel groter. Een veelvoorkomend probleem is dat helemaal nergens socialezekerheidsbijdragen worden betaald. Ons land controleert daar streng op, maar de Europese regels zijn complex en ze maken ingrijpen niet altijd even gemakkelijk. Zeker bij de gedetacheerde zelfstandigen, wier aandeel nog sterker toeneemt dan dat van de werknemers (zie grafiek), wordt veelvuldig gefraudeerd.
‘Bedrijven die enkel met werknemers werken die hun socialezekerheidsbijdragen in België betalen, kunnen niet op tegen concurrenten met gedetacheerde werknemers’, zegt Jean-Pierre Waeytens, de secretaris-generaal van de Bouwunie. Sinds 2011 zijn in de bouwsector al bijna 20.000 arbeidsplaatsen verloren gegaan, terwijl de bouwactiviteit is toegenomen. ‘Belgische werknemers zijn vervangen door gedetacheerden, waardoor de sociale zekerheid miljoenen misloopt’, stelt Waeytens.
Andere zwaar getroffen sectoren zijn de transportsector en de elektriciens. Volta, de organisatie van de elektrotechnische sector, trok onlangs nog aan de alarmbel omdat elke werkdag twee elektriciens hun job verliezen door de concurrentie uit Oost -en Zuid-Europa.
Staatssecretaris voor de bestrijding van de Sociale Fraude Bart Tommelein (Open VLD) is zich van het probleem bewust. ‘Ik heb geen probleem met vrij verkeer en in sommige sectoren, zoals in de IT en de zorg, hebben we detacheringen zelfs hard nodig. Het probleem is evenwel dat er te veel fraude gebeurt met de detacheringen. Onze inspectiediensten krijgen van Europa onvoldoende mogelijkheden om daarop te controleren.’
De bedrijven zelf geloven niet dat meer controles het probleem oplossen. ‘Er is meer nodig’, zegt Waeytens, die pleit voor een Europese oplossing. ‘Laat de werkgever de socialezekerheidsbijdragen betalen in het land waar de werkgever aan de slag is en niet in het land van herkomst. Dan zijn de regels voor iedereen dezelfde.’